Đó là khẳng định của ông Đinh Thế Phúc - Phó Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công thương) ở buổi tọa đàm “Phân phối điện 2016-2020 nguy cơ thiếu điện và giải pháp” doanh nghiệp sáng 15/11/2016 ở Hà Nội.
Đạt ông Đinh Thế Phúc, ngày 18/3/2016, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định 428/QĐ-TTg coi xét Điều chỉnh Quy hoạch lớn mạnh điện lực nhà nước giai đoạn 2011 - 2020 có xét đến năm 2030. Với quy hoạch này, đến năm 2020, tổng công suất của các nhà xưởng điện phải đạt 60.000 MW, tức là trong 5 năm 2016-2020, cần đưa vào thêm 21.650 MW. Đạt ước tính, số tiền đầu tư cho các nhà xưởng điện trong giai đoạn này là gần 30 tỷ USD. Cộng với khoản đầu tư xây dựng các nhà xưởng điện, dây chuyền lưới điện truyền tải nữa, số tiền cần đầu tư trong giai đoạn này lên đến 40 tỷ USD (tương ứng từng năm cần khoảng 8 tỷ USD). Với số tiền này khi làm Quy hoạch điện VII, các chuyên gia tính toán đủ để cung cấp điện trên toàn quốc.
Cần 8 tỷ USD/năm cho đầu tư gia công điện
TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam khẳng định, mỗi năm cần 6-8 tỷ USD đầu tư sản xuất điện là một con số rất lớn, nếu không kêu gọi được các nhà đầu tư (tư nhân, nước ngoài) thì rất gian nan. “Nếu giá điện không được cải thiện thì không ai chịu đầu tư cả”. Đáp ứng TS Trần Đình Thiên, khi bàn đến điện thì chỉ nghĩ tới nguồn cung nhưng mà chưa nghĩ về phía cầu. Ngày nay, tiêu dùng điện tại Việt Nam vẫn chưa hiệu quả. Thiếu điện còn vì người thiết kế điện chứ không chỉ vì người làm ra điện. Có 2 nguyên nhân cơ bản cần giải quyết: Thứ nhất thị trường Hà Nội là vì tồn ở việc tiêu thiết kế quá nhiều năng lượng. Một nền công nghệ tiêu tốn năng lượng. Thực tiễn các nhà xưởng chế tạo xi măng, sắt thép… cho thấy rõ điều đó. Thành ra, giải pháp căn cơ là làm sao để tiêu thiết kế năng lượng hiệu quả hơn. Tư duy đó phải là căn bản. Phải giải quyết được bài toán căn cơ nhất thị trường Hà Nội đó là vấn đề vững mạnh GDP/năng lượng. Tốc độ thành phố hóa cũng dẫn tới tiêu thiết kế năng lượng càng ngày càng lớn. Do đó, cần tái cơ cấu để chuyển đổi mô hình lớn mạnh, tụ họp vào thay đổi công nghệ. Thích hợp nguồn cung là việc của chiến lược năng luọng tổ quốc gắn với TCC kinh tế hiệu quả.
Thứ 2 là đầu tư phải gắn với giá điện “phải có tính tới ích lợi nói chung, do nếu không giải quyết được thì chính điểm này sẽ tránh đầu tư vào điện. Giá thấp thì khó khiến nhà đầu tư tham dự cuộc chơi này”.
Ông Franz Genner – Trưởng nhóm chuyên gia năng lượng, Ngân hàng thế giới (WB) khẳng định, WB đã giúp sức cho ngành điện Việt Nam nhiều năm. Dự kiến những năm trước mỗi năm cần khoảng 5-6 tỷ USD vào phát triển điện. Việc huy động từ tư nhân rất khó. Trong dĩ vãng, nguồn đầu tư chủ chốt từ vốn ODA. Ngày hôm nay nguồn vốn này ngày càng tránh. Việc cân đối của EVN hiện rất khó khăn (EVN hiện đang gặp các vấn đề về chênh lệch tỷ giá chả hạn). Về giải pháp, quan tọng đối với Việt Nma vẫn là từ phía cầu. “Giảm tiêu thụ năng lượng là giải pháp nhu yếu để chống việc phải đầu tư thêm nhiều nguồn năng lượng mới".
Thúc đẩy đến việc tại sao QHĐ7 lại làm nhiều nhiệt điện than, liệu quy hoạch có vấn đề gì không ? Ông Franz Genner khẳng định: QH điện của Việt Nam không phải là nước kém so cùng các nước cùng trình độ tăng trưởng. Phù hợp dự báo, Việt Nam đã nhìn thu được nguy cơ thiếu điện vĩnh viễn. Thử thách ở đây là nhu cầu điện cần tăng 10%/năm và cần tăng công suất điện, và phải tăng trưởng thêm nguồn nhiệt điện. Thách thức nữa là các nhà xưởng nhiệt điện phải lệ thuộc nguồn than nhập khẩu, một vấn đề nữa là vững mạnh nguồn điện năng lượng mặt trời, điều này rất cần yếu để Chính phủ và nhà đầu tư. Nếu không tăng trưởng điện mặt trời thì có nghĩa là cần thêm than. Và điều này lại quay lại vấn đề về giá điện, phí tổn giá điện.
Với giá 7,6 cent/KWh hiện nay sẽ rất khó thu hút đầu tư vào giá điện. Ước tính giá điện 7,6 cent/KWh này chỉ đủ để đáp ứng phí tổn vận hành, bảo trì của EVN. Nếu quan tâm tới biểu giá điện đầy đủ, tới năm 2030 phải tăng giá điện thêm 40%. Nếu không làm điều đó thì cần sự viện trợ phần đông từ nhà tài trợ, công ty. Nếu không sẽ không đủ tài chính cho đầu tư vào các dự án điện.
Chế độ theo…
Ông Franz Genner – Trưởng nhóm chuyên gia năng lượng, Nhà băng thế giới (WB) khẳng định, khi so với các nước trong khu vực và thế giới, giá điện Việt Nam khá là thấp, kể cả so cùng nước với trình độ vững mạnh trong địa điểm. Việt Nam khai thác nguồn lực tốt từ các nguồn nhiệt điện than, thuỷ điện, điện khí… Lâu năm, Việt Nam không đủ nguồn lực để tăng trưởng nữa, sẽ phụ thuộc vào than nhập khẩu, năng lượng mới như điện gió mặt trời nên phải phụ thuộc vào việc phải điều chỉnh giá điện tăng lên.
Thích hợp ông Franz Genner, việc tăng giá điện sẽ không tác động nhiều đến người nghèo nếu chúng ta phối hợp việc tính giá điện bậc thang và những giúp đỡ từ Chính phủ. Trên thực tế ảnh hưởng của việc tăng giá điện không nhiều như chúng ta cảm thấy. Cấp thiết nữa là từ vấn đề truyền thông sao cho người dân hiểu. “Nhà máy chúng tôi đã có phân tích về việc tăng giá điện với hộ nghèo, vùng sâu và cùng biểu giá bậc thang, sự giúp đỡ từ Giang sơn sẽ không phải là vấn đề nếu tăng giá điện. Đối với các hộ nghèo và vùng gian khổ thì đã có trợ cấp... Chúng tôi cảm thấy lo lắng nếu các hộ gia đình phải chi trả trên 10% cho tiền điện, chỉ nên tại mức 4-5% thu nhập là đạt. Với góc nhìn dài hạn thì Việt Nam nên tăng giá điện kết hợp cùng các cơ chế...” - ông Franz Genner khuyến nghị.
Cũng đáp ứng chuyên gia WB, cần có chính sashc tốt để lôi cuốn các nhà đầu tư tư nhân, kể cả các nhà đầu tư nước ngoài. “Nếu không thú vị đc thì gánh nặng sẽ quay lại với EVN. Điều đó có nghĩa nhà đầu tư tư nhân cần có cam kết dài hạn, và để được vậy thì cần biểu giá điện thú vị. Ngoài độ thú vị biểu giá điện, nhà đầu tư cũng cần các phù hợp từ phía Chính phủ. Khi nhà đầu tư đầu tư vào bất kì nguồn năng lượng nào thì cũng đều cần bảo lãnh, phù hợp từ phía Chính phủ”.
Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam - ông Trần Đình Thiên cho rằng, vẫn là 2 vấn đề cần giải quyết. Giá điện là chủ đề tranh luận gắn cùng lợi ích xã hội, cùng tư duy chung, gắn cùng lương lậu. Vấn đề lương bổng đang có trục trặc lớn. Thứ 2 với giá điện tuyệt vời thì người ta sẽ đầu tư chứ không cần kêu gọi lòng yêu nước, nhân đạo. Cổ phần hoá, thoái vốn cũng là giải pháp. Quốc gia có thể bán bớt đi, sử dụng vốn đó để đầu tư vào dự án khác. Không những thế, câu chuyện vận hành, quản trị thế nào là câu chuyện độc lập. Đây là hướng tốt để có thêm vốn cho nghề điện. “Toàn cầu hóa không vô số (vốn), chỉ thiếu chính sách tốt. Vấn đề giá điện là vấn đề của thị trường điều tiết chứ không phải cơ học chuyện tăng hoặc giảm” – ông Trần Đình Thiên khảng khái.
Cam kết đáp ứng điện năm 2017
TS Trần Đình Thiên phân tích, phù hợp logic chung, miền Nam là khu vực có kỹ năng bùng nổ nhất thị trường trong nền kinh tế, hiện vẫn chiếm tới 50% GDP nhà nước, quyết định tới toàn nền kinh tế. Nền kinh tế cũng chịu thúc đẩy của hội nhập, và tụ họp tại phía Nam như Cảng trung chuyển Thị Vải, sân bay Long Thành.. Sân bay Tân Sơn Nhất thị trường Hà Nội hiện quá tải, phải giải toả sang Long Thành. Vùng phía Nam chính là trọng điểm hội nhập của kinh tế Việt Nam. Khi bước vào giai đoạn hội nhập cao thì đây là vị trí phát triển, và việc vững mạnh như thế nào còn lệ thuộc cả vào bản lĩnh cung cấp điện.
Theo ông Đinh Thế Phúc - Phó Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực, Bộ Công thương nghiệp, những năm gần đây, do các dự án nguồn điện vị trí phía Nam chậm tiến độ, nguồn đề phòng thấp nên biện pháp đạt điện cho khu vực này vẫn là truyền tải từ miền Bắc và miền Trung vào phân phối cho miền Nam. QHĐ 7 (điều chỉnh) đã tính đến việc bổ sung thêm nguồn điện cho miền Nam, tập hợp xây dựng các trọng tâm điện lực ở địa điểm miền Nam nhằm thăng bằng nội bộ vị trí. Đường dây truyền tải tiếp nối Bắc - Nam sẽ thực hiện nhiệm vụ viện trợ. Tập đoàn Điện lực Việt Nam đang có kế hoạch triển khai tiếp đường dây 500kV mạch 3 từ nơi Vũng Áng đến Pleiku nhằm thích hợp phân phối đủ điện cho năm 2017, sẽ không để thiếu điện miền Nam trong thời kì đến.
Ông Đinh Thế Phúc khẳng định, Bộ Công thương đang rà soát lại các chỉ tiêu để đưa ra kế hoạch vận hành nhà xưởng đảm bảo, đảm bảo cung ứng điện. Ngoài ra, tiết kiệm điện vẫn là giải pháp cần phải có giảm sức ép cung ứng điện cả trong trước mắt cũng dài lâu, giảm áp lực phải đầu tư. Bộ Công thương nghiệp khuyến cáo các hộ dùng điện nên đầu tư công nghệ modern, dùng điện hiệu quả. “Việc dự phòng thấp nên phải đòi hỏi người dân, tổ chức thiết kế điện tiết kiệm. Để giảm đầu tư vào lưới điện, giảm rủi ro mất cân bằng cung cầu mà vẫn đòi hỏi ngành điện đầu tư đủ cho đề nghị điện” – ông Đinh Thế Phúc cho hoặc.
Về kinh nghiệm tiết kiệm năng lượng, ông Franz (WB) cho rằng, Việt Nam đang trong thời đoạn rất sớm về đơn đặt hàng tiết kiệm năng lượng. Tiết kiệm bây giờ dựa trên cơ sở tự nguyện. Và như vậy các doanh nghiệp được khuyến khích vận dụng các giải pháp để tạo ra chỉ tiêu nhất định nhưng thiếu sự bắt buộc để đảm bảo được chỉ tiêu đó. Trên trái đất có nhiều biện pháp khuyến khích khác nhau. Như Trung Quốc, đầu tiên là khuyến khích sau là bắt buộc công ty phải phù hợp được 1 mục đích nào đó, nếu đạt được thì có cơ chế khuyến khích và không đạt thì bị phạt. Đã đến lúc Việt Nam cũng cần phải nâng cơ chế tiết kiệm lên 1 bước mới, cần tăng mạnh giám sát cũng như biện pháp khuyến khích, thậm chí là giải pháp trừng trị nếu không thích hợp các chỉ tiêu về tiết kiệm năng lượng” – ông Franz Genner nếu ý kiến..
Đọc thêm: tủ điện công nghiệp
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét