Chủ Nhật, 2 tháng 10, 2016

Nắm bắt thế nào cho đúng về các danh xưng, học hàm?

LTS: Nhân đọc bài viết hai bài viết "Rối loạn danh xưng trong phố đi bộ" và "Danh xưng, chứng chỉ, bằng cấp trong hệ thống giáo dục nước ta" đăng trên báo Điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy giáo Nguyễn Phát Tài (giảng viên trường Cao đẳng Phát thanh - Truyền hình II) có những góp ý với ước muốn đóng góp thêm phương pháp nhìn vì sự sản xuất giáo dục tổ quốc.

Rộng tuyến đường dư luận và tôn trọng tranh luận đa chiều, Tòa biên soạn trân trọng gửi đến độc giả ý kiến riêng này của tác giả!

Bằng cấp, chứng chỉ là hạ tầng pháp lý để xác nhận chủ sở hữu của nó có một trình độ và năng lực phù hợp với một tiêu chuẩn nhất quyết.

Ở đây có hai điều cần được phân định rạch ròi văn bằng (degree) và chứng chỉ (certificate):

Văn bằng là căn cứ xác định năng lực của chủ nhân ở một trình độ nào đó: bằng Tiến sĩ, bằng Thạc sĩ, bằng Đại học, bằng Cao đẳng, bằng Trung học Chuyên nghiệp, bằng Trung học Phổ quát...

Chứng chỉ là căn cứ xác định năng lực của chủ sở hữu đủ khả năng khiến cho một công tác cụ thể:

Chứng chỉ Sư phạm - xác thực cho người có bằng Đại học một lĩnh vực ngoài Sư phạm đủ tài năng dạy học; chứng chỉ hành nghề kế toán trưởng - xác thực cho người có bằng Đại học, Cao đẳng ngành kế toán đủ kỹ năng khiến công việc của một kế toán trưởng...

Danh xưng, chứng chỉ bằng cấp trong hệ thống giáo dục nước ta (Ảnh minh họa trên nld.com.vn).

Danh hiệu đạt được trong văn bằng, tùy vào trình độ và lĩnh vực học mà người học được kiếm được danh hiệu tương ứng, danh hiệu này chính là học vị của người học và theo đó chúng ta có một vài danh hiệu sau:

Người ra trường Đại học sẽ có danh hiệu tùy vào lĩnh vực được huấn luyện.

Những người ra trường Đại học những lĩnh vực Kỹ thuật Thiên nhiên, Công nghệ Xã hội, nghệ thuật, kinh tế... sẽ công nhận danh hiệu cử nhân. 

Những người ra trường Đại học những ngành nghề thuộc khối công nghệ sẽ được công nhận danh hiệu kỹ sư. 

Những người tốt nghiệp Đại học các cấp về kiến trúc sẽ được thừa nhận danh hiệu kiến trúc sư.

Những danh hiệu này chỉ phụ thuộc tham gia ngành nghề được đào tạo chứ không dựa vào tham gia trường tập huấn và cũng không dựa vào tham gia công việc họ sẽ làm.

Khách hàng nào học và kết thúc chương trình huấn luyện Thạc sĩ sẽ được cấp bằng và danh hiệu Thạc sĩ, nói đúng hơn danh hiệu Thạc sĩ là học vị của người có trình độ Thạc sĩ.

Gần giống tương tự, bạn nào học và chấm dứt chương trình đào tạo Tấn sĩ sẽ được cấp bằng và danh hiệu Tiến sĩ.

Tác giả bài viết "Rối loạn danh xưng trong trường học" đã sai sót khi cho rằng "... ai muốn khiến tìm hiểu sinh để đạt học vị Tiến sĩ thì đề xuất phải có bằng Thạc sĩ".

Theo Vấn đề 8, quy chế đào tạo tiến sĩ Ban hành cố nhiên Thông tư số 10/2009/TT-BGDĐT ngày 07/5/2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Huấn luyện thì người dự vào trình độ Tiến sĩ cần có trình độ Đại học trở lên và cần đáp ứng thêm một số đòi hỏi về nghiên cứu công nghệ.

Người học Thạc sĩ là người cập nhật kiến thức theo hướng sâu về chuyên môn có thể được phát triển từ khóa luận tốt nghiệp Đại học đã làm trước đây.

Nghĩa là người học Thạc sĩ là người bắt đầu có kiến thức sâu về một chuyên ngành nghề hẹp nào đó chứ không phải là "có tri thức rộng do đi học mà có" như tác giả bài báo viết.

Bên cạnh, học Thạc sĩ chính là học cách thức tự học, tự tìm hiểu theo hướng sâu về chuyên môn chứ không dễ chơi là "cập nhật kiến thức mới hơn so với lúc ra trường Đại học". Vì sau khi tốt nghiệp Thạc sĩ không ai lại đi học tiếp Thạc sĩ để cập nhật mà anh phải tự học, tự cập nhật.

Thạc sĩ chính là bước đệm tốt để người học có định hướng tốt hơn cho một đề tài trong luận án khi khiến nghiên cứu sinh. Dĩ nhiên bước đệm này có thể sẽ không cần thiết ví như người chấp hành luận án mua ra một hướng nghiên cứu mới.

Tôi đồng ý với tác giả bài báo "Danh xưng, chứng chỉ, bằng cấp trong chuỗi hệ thống giáo dục nước ta" rằng Thạc sĩ và Tấn sĩ không có tính liên thông.

Về học hàm Giáo sư và Phó Giáo sư, tác giả đã quá khắc khe và nhầm nghĩa khi nghĩ rằng "Phó" là cấp dưới, là "người giúp việc" cho cấp trưởng; trong khoảng đó phân vân rằng trong một bộ môn chuyên môn không có Giáo sư thì Phó Giáo sư giúp việc cho bạn nào? Nhưng rõ ràng Giáo sư chưa phải là cấp trên của Phó Giáo sư vì thế thắc mắc này không đúng.

Xét về tính lịch sử trong khoảng "Phó" được dùng trong Phó Giáo sư bắt đầu hình thành trong các kỳ thi dưới thời nhà Nguyễn (trong khoảng thời vua Minh Mạng).

Theo đó, những người không đậu Tiến sĩ trong kỳ thi Hội thì được ghi nhận là đậu "phó bảng" để phân biệt với người đậu "chính bảng". Từ đây, ta có thể nắm bắt "Phó" có nghĩa là thấp hơn, chưa bằng (kém hơn). 

Theo tự điển Tiếng Việt của Hoàng Phê, ấn bản 2016 (trang 988) khái niệm: "Phó giáo sư (giáo sư cấp I) là học hàm của người tìm hiểu công nghệ, giảng dạy ở bậc đại học, dưới giáo sư". 

Tương tự Phó Giáo sư và Giáo sư là nhị học hàm ở hai hạn độ không giống nhau, chủ quyền lập nhau.

Trong chuỗi hệ thống giáo dục Việt Nam hiện nay Bộ Giáo dục và Tập huấn không cấp các danh hiệu Tấn sĩ chuyên lĩnh vực hay Tiến sĩ liên ngành.

Quy chế giễu tập huấn trình độ tiến sĩ của Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ quy định cấp bằng Tấn sĩ. Dĩ nhiên trong thực tế chúng ta hay chạm mặt cụm trong khoảng như Tiến sĩ kỹ thuật.

Sở dĩ tương tự là do "vướng bận bịu của lịch sử", trước đây chúng ta có học vị Phó Tiến sĩ và Tấn sĩ gần giống như Liên Xô và các nước Đông Âu.

Khi giang sơn hội nhập thì để thống nhất học vị với các nước Tây Âu và Hoa kỳ, chúng ta chuyển học vị Phó Tấn sĩ (trước kia) thành Tấn sĩ và Tấn sĩ (trước kia) thành Tấn sĩ khoa học.

Cần xem xét rằng từ "Phó" trong Phó Tiến sĩ được cắt nghĩa gần giống như Phó Giáo sư và Giáo sư.


Có thể bạn quan tâm: tin tức nhanh đà nẵng

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét